Refleksologia - wprowadzenie

Refleksologia

Wprowadzenie na podstawie omówienia książki Refleksologia*
autorstwa Inge Dougans

Refleksologia, czyli nauka i praktyka oddziaływania na narządy wewnętrzne poprzez specyficzny masaż stóp, rąk lub innych części ciała, które odzwierciedlają w miniaturze cały organizm, była już wstępnie i pośrednio tutaj przedstawiona w e-booku Akupresura w praktyce oraz w artykule Metody wspomagania mózgu (Shiatsu, akupresura, refleksologia, akupunktura, elektropunktura, to dziedziny rozpatrywane osobno, ale mające podobne podstawy i wszystkie wywodzące się z medycyny dalekowschodniej).

Są to naturalne metody terapeutyczne i profilaktyczne, możliwe do stosowania także indywidualnie i bez środków technicznych - pod warunkiem poznania metod.
W ciągu ostatnich dwudziestu lat refleksologia stała się uznaną formą medycyny naturalnej, uzyskującą powszechną aprobatę na Zachodzie. Wyrosła ona ze znacznie starszego systemu: tradycyjnej chińskiej medycyny (TCM).
Nie sposób ją przedstawić w krótkim artykule - w szczególności wymaga poznania map punktów pobudzania, które można znaleźć w licznych podręcznikach.

Poniżej zachęta do poznania jednej z takich książek, która wyróżnia się podbudową teoretyczną i historyczną.

Inge Dougans w swoim podejściu do refleksologii, terapii polegającej na masowaniu i uciskaniu odpowiednich punktów na stopach, łączy wiedzę Wschodu i Zachodu.

W książce tej można znaleźć m.in. wyjaśnienie teorii meridianów i jej powiązań z chińskimi pięcioma elementami; rady, jak łączyć wadliwą budowę stóp z zaburzeniami równowagi pozostałych części ciała; ilustrowane terapie refleksologiczne i przykłady wspomagające praktykę. Jest to praktyczny przewodnik zarówno dla doświadczonych refleksologów, jak i dla amatorów tej dziedziny.
Inge Dougans jest autorką wielu znanych prac na temat refleksologii, np. The Complete Illustrated Guide to Reflexology oraz The Big Little Book of Reflexology. Szefuje Międzynarodowej Szkole Refleksologii i Terapii Meridianów z siedzibą w RPA i filiami na całym świecie, w tym Wielkiej Brytanii, USA i Australii.

Fragmenty książki "Refleksologia"

Praktyka TCM, która powstała kilka tysięcy lat temu, obejmuje akupunkturę i jest zachowywana oraz nieustannie rozwijana do dnia dzisiejszego. Zawiera określone techniki diagnostyczne i zasady terapeutyczne oparte na interpretacji fizjologicznych funkcji oraz patologicznych zmian w ludzkim ciele, której dokonuje terapeuta.

Refleksologia, podobnie jak akupresura, polega na uciskaniu określonych punktów i pobudzaniu w ten sposób potencjału samoleczenia organizmu. W refleksologii punkty te znajdują się jednak nie na całym ciele, ale głównie na stopach, refleksolodzy stosują również specyficzne techniki masażu. Choć terapia ta wywodzi się ze starożytnych wschodnich form leczenia, nowoczesna refleksologia rozwijała się głównie na Zachodzie. Kiedy po raz pierwszy pojawiła się w naszym obszarze kulturowym, tradycyjna chińska nauka o kanałach energetycznych, czyli meridianach, oraz związanych z nimi punktach ucisku, nie była powszechnie znana. Dlatego właśnie refleksolodzy niezależnie rozwinęli własną interpretację stref energetycznych w ciele oraz odpowiadających im punktów ucisku. Znajomość dziesięciu stref refleksologicznych stanowi z pewnością wielką pomoc w praktyce refleksologii, jednak lepsze zrozumienie przebiegu kanałów energetycznych możemy uzyskać, odwołując się do TCM.

Praktykuję i nauczam refleksologii od ponad 25 lat. W tym czasie jasno uświadomiłam sobie, że elementy tradycyjnej medycyny chińskiej mogą, a wręcz powinny odgrywać zasadniczą rolę w skutecznej praktyce refleksologii. Na przykład przy diagnozowaniu podstawowej przyczyny dolegliwości czy choroby pacjenta chiński system meridianów jest bardziej precyzyjny niż dziesięć stref refleksologicznych. Czas najwyższy, aby refleksolodzy na nowo przyjrzeli się wschodnim korzeniom refleksologii i korzystali z tego starożytnego dziedzictwa, udoskonalając w ten sposób swoją praktykę.

Istnieje także inna, niezwykle istotna część refleksologii, której jestem wielką orędowniczką, a która nie stanowi elementu tradycyjnego systemu, mianowicie dieta. Refleksologia, podobnie jak wiele innych rozpowszechnionych dzisiaj naturalnych terapii, nie może być z powodzeniem stosowana bez zwracania uwagi na to, jak każdy z nas się odżywia. To, co jemy, ma ogromny wpływ na ogólny stan naszego organizmu, jak również na to, jak reaguje on na terapię. Niezbyt dobre nawyki żywieniowe sprawiają, że blokady* w meridianach i choroby nasilają się i ciału trudniej jest je wyeliminować. Dlatego właśnie częścią leczenia powinna być troska o dietę pacjenta, a szczególnie poziom cukru we krwi oraz równowagę kwasowo-zasadową, ponieważ jeśli w organizmie jest zbyt dużo kwasów, jest on bardziej podatny na choroby i urazy. Jeżeli podejmiemy konkretne działania w celu zachowania zdrowia, dużo łatwiej będzie wyleczyć chorobę lub jej zapobiec.

Od wielu lat uczę i praktykuję tego rodzaju nowe, zintegrowane nastawienie do refleksologii, łączące TCM i dietę. Międzynarodowa Szkoła Refleksologii, którą założyłam, ma oddziały na całym świecie i z wielkim powodzeniem naucza się w nich tego właśnie podejścia. Wielokrotnie słyszałam od różnych terapeutów, jak zrozumienie roli TCM oraz diety sprawiło, że stali się bardziej skutecznymi refleksologami.

Nadszedł czas, aby upowszechnić tę wiedzę, dlatego zdecydowałam się napisać książkę.
W rozdziale 1 przyjrzymy się historii refleksologii oraz temu, jak rozwinęła się ona w system terapeutyczny, który znamy dzisiaj; rozdziały 2 i 3 przybliżą zasady medycyny chińskiej i ukażą, jak można je stosować w refleksologii, aby skuteczniej leczyć; w rozdziale 4 omówiłam tradycyjny chiński system pięciu elementów i 12 meridianów z perspektywy zachodniej oraz zinterpretowałam tradycyjne właściwości ognia, ziemi, metalu, wody i drewna dla współczesnego człowieka; rozdział 5 zawiera mapy receptorów na stopach, a szósty – studium anatomii, struktury oraz różnych chorób stóp; wreszcie rozdział 7 ukazuje, jak wszystko to składa się w całość i na czym polega pełne leczenie refleksologiczne.

Mam nadzieję, że książka ta przyczyni się do zrozumienia refleksologii i że ten zintegrowany system przyniesie pożytek terapeutom i pacjentom na całym świecie, pomagając im z jednej strony zachować zdrowie, a z drugiej – leczyć choroby.

Życzę wszystkim dużo zdrowia i radości płynącej z dobrego samopoczucia i ogromnej energii.
---
* Inaczej zastoje. Kiedy na przykład w zatokach, oskrzelach czy jelitach zbiera się nadmiar śluzu, blokuje on lub utrudnia swobodny przepływ energii w meridianach [przyp. tłum.].
....

Pewna forma refleksologii była znana i praktykowana w Europie już w XIV wieku. Według Harry’ego Bonda Bresslera, autora książki pod tytułem Zone Therapy*, terapia uciskowa była doskonale znana w Europie Środkowej i stosowana przez niższe warstwy społeczne w krajach tego regionu, jak również przez lekarzy rodzin królewskich i arystokracji.

Dr Adamus i dr A’tatis napisali książkę o terapii strefowej, która została opublikowana w 1582 roku. Inną książkę na ten temat, autorstwa dr. Balla, wydano krótko potem w Lipsku.

Naukowe podstawy studiowania reakcji odruchowych** wywodzą się z badań neurologicznych przeprowadzonych w 1890 roku przez sir Henry’ego Heada z Londynu. W 1898 r. odkrył on strefy na skórze, które zdradzały nadwrażliwość na ucisk, kiedy połączony z nimi nerwami narząd był chory. Po latach badań klinicznych Head wprowadził pojęcia „stref Heada” czy też „stref przeczulicy bólowej”.
---
* Harry Bond Bressler, Zone Therapy, s. 29.

** Reflex z ang. dosł. „odruch”. Receptory to niepoznane dotąd dokładnie przez naukę informacje zawarte w stopach. Nie są one pojedynczymi punktami, to całe powierzchnie niezliczonych punktów. Wszystkie nasze organy, gruczoły i części ciała mają swoje lustrzane odbicie w stopach. Nie ma bólu w ciele, który nie istniałby w stopach, i nie ma bólu w stopach, jaki nie odpowiadałby zaburzeniom w pracy ciała. Stopy opowiadają swoją historię 2-3 lata wcześniej, zanim pojawi się dolegliwość organizmu [przyp. tłum.].
....
Rosyjskie studia nad odruchami wywodzą się natomiast z psychologii. Twórca rosyjskiej fizjologii Iwan Sieczenow (który odkrył mózgowe hamowanie odruchów rdzeniowych) opublikował w 1870 roku pracę zatytułowaną „Kto musi badać problemy psychologii i w jaki sposób?” Psycholodzy pod przewodnictwem Władimira Bechtierewa, założyciela Instytutu Psychoneurologicznego w Leningradzie, podjęli wyzwanie i badali mózg poprzez odruchy. W tym samym czasie Iwan Pawłow (1849–1936*) przeczytał prace Sieczenowa i przyznał, że jego książka pod tytułem Odruchy mózgowe stała się najważniejszą teoretyczną inspiracją jego własnej pracy nad warunkowaniem. Pawłow poddał teoretyczne studium Sieczenowa gruntownemu metodycznemu badaniu eksperymentalnemu. Rozwinął w ten sposób teorię odruchów warunkowych, dochodząc do wniosku, że istnieje prosty i bezpośredni związek pomiędzy bodźcem a reakcją. Pawłow odkrył, że praktycznie każdy bodziec może działać warunkująco, wywołując reakcję warunkową**.

Dzisiaj Rosjanie nadal prowadzą badania nad refleksologią, zarówno z fizjologicznego, jak i z psychologicznego punktu widzenia. Przebadali naukowo efekty terapii refleksologicznej na pacjentach cierpiących na wiele różnych dolegliwości i odkryli, że refleksologia może skutecznie uzupełniać tradycyjną medycynę***.
---
* Iwan Pietrowicz Pawłow, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1904 roku, badając fizjologię wydzielania śliny, stwierdził, że psy wydzielają ślinę nie tylko w trakcie posiłku, ale także w reakcji na bodziec, który poprzedzał posiłek. Manipulując bodźcami, Pawłow określił związek między bodźcem i reakcją jako „odruch warunkowy” w odróżnieniu od wrodzonego „odruchu bezwarunkowego”. Dalsze badania doprowadziły Pawłowa do odkrycia prawa nabywania odruchów warunkowych, które później zostało określone jako „warunkowanie klasyczne”. Prace Pawłowa stanowiły fundament nowej teorii psychologicznej – behawioryzmu, stworzonej przez Johna Watsona na początku XX wieku [przyp. tłum.].

*** Christine Issel, Reflexology: Art, Science and History, s. 30–31.

*** Ibid., s. 35.
...

W tym samym czasie Niemcy również badali leczenie masażem. Na końcu lat 90. XIX wieku i na początku XX wieku rozwinięte w Niemczech techniki masażu przyjęły nazwę „masażu refleksorycznego”. Wówczas po raz pierwszy przypisano korzyści wypływające z technik masażu reakcjom odruchowym.

Możliwe, że to dr Alfons Cornelius jako pierwszy zastosował masaż w „strefach odruchowych”. Podobno w 1893 roku Cornelius zapadł na infekcję i w trakcie rekonwalescencji codziennie robiono mu masaż. Podczas pobytu w uzdrowisku szczególnie spodobały mu się masaże pewnego lekarza wojskowego. Bardziej skupiał się on na obszarach, które dla Corneliusa były bolesne. To bardzo zainspirowało naukowca. Przebadawszy się, Cornelius nakazał lekarzowi masować jedynie owe bolesne miejsca. Ból szybko zniknął i w ciągu czterech tygodni Cornelius całkowicie wrócił do zdrowia. Od tej pory we własnej praktyce medycznej zaczął stosować ucisk. W 1902 roku opublikował pracę zatytułowaną Druckpunkte („Punkty ucisku, źródło i znaczenie”)*. Później Europejczycy pogłębiali badania, ale to Amerykanie nadali rozgłos nowoczesnej refleksologii.
---
* Ibid., s. 24–25.

...
Dr William Fitzgerald, powszechnie uznawany za twórcę terapii strefowej, urodził się w Connecticut w 1872 roku. W roku 1895 ukończył medycynę na Uniwersytecie w Vermoncie i pracował w szpitalach w Wiedniu i Londynie. Podczas pobytu w Austrii zapoznał się z pracą dr. H. Bresslera, który badał możliwość leczenia narządów za pomocą określonych punktów ucisku. Piastując stanowisko naczelnego lekarza w Szpitalu Chorób Ucha, Nosa i Gardła w Hartford, Connecticut, Fitzgerald kontynuował jego badania, sprawdzając wiele jego teorii na swoich pacjentach. Dzięki wiedzy, jaką zdobył w Europie, oraz własnym badaniom odkrył, że ucisk na palce u rąk wywołuje efekt miejscowego znieczulenia dłoni, ręki i barku, aż do szczęki, twarzy, ucha i nosa. Ucisk uzyskiwał za pomocą ciasnych opasek elastycznych umieszczanych na środkowej części każdego palca lub poprzez małe zaciski na koniuszkach palców. Przy tego typu znieczuleniu przeprowadzał drobne zabiegi chirurgiczne*.
---
* Michelle Arnot, Foot Notes, s. 8–9.
....

Spis treści książki

Wprowadzenie………......................................................................... IX
Przedmowa……… XIII
Rozdział 1 Podstawy współczesnej refleksologii………................. 1
Rozdział 2 Zasady medycyny chińskiej……… ................................15
Rozdział 3 Wykorzystanie wiedzy o meridianach w refleksologii.. 42
Rozdział 4 Pięć elementów i 12 meridianów……........................…67
Rozdział 5 Nakreślenie mapy stóp………..................................... 175
Rozdział 6 Anatomia, struktura i choroby stóp…..................…… 219
Rozdział 7 Przebieg leczenia……….............................................. 245
Załącznik System vacuflex……..................................................… 302
Bibliografia………........................................................................... 307
Podziękowania…....................................................................…… 311
Indeks……….................................................................................... 313

----------------------------------------------------------------

* Refleksologia
autor: Inge Dougans
wydawca: Dom Wydawniczy Rebis
tytuł oryginału: Reflexology
miejsce wydania: Poznań
data wydania: 2006
ISBN: 83-7301-761-5
liczba stron: 328
tłumaczenie: Joanna Grabiak
seria: Poradniki medyczne

Zdrowie i Fitness

Zdrowie ze ^ smakiem

Widge